Bệnh Legionnaire:

1. Tổng quan về bệnh Legionnaire

Bệnh Legionnaire (Legionnaires’ disease) là một dạng viêm phổi nặng do vi khuẩn Legionella pneumophila gây ra. Bệnh thường bùng phát dưới dạng dịch, liên quan đến hệ thống điều hòa không khí, tháp làm mát, vòi hoa sen hoặc các nguồn nước đứng – nơi vi khuẩn có thể sinh sôi và lây lan qua các hạt sương mù.

Dù không phổ biến như cúm hoặc các loại viêm phổi khác, nhưng bệnh Legionnaire có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc người có hệ miễn dịch suy yếu. Tỷ lệ tử vong có thể lên tới 10-15%, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

⸻

2. Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh Legionnaire do vi khuẩn Legionella pneumophila gây nên. Vi khuẩn này thường phát triển trong:

• Hệ thống điều hòa không khí lớn (đặc biệt trong các tòa nhà cao tầng)
• Hệ thống nước nóng (bồn tắm, vòi sen, bình nước nóng)
• Tháp làm mát và thiết bị công nghiệp
• Bồn tắm massage, hồ bơi nước ấm
• Nước đọng trong đường ống lâu ngày không sử dụng

Vi khuẩn Legionella lây lan qua đường hô hấp, chủ yếu bằng cách hít phải giọt nước nhỏ có chứa vi khuẩn (không lây truyền trực tiếp từ người sang người).

⸻

3. Triệu chứng của bệnh Legionnaire

Triệu chứng bệnh Legionnaire thường xuất hiện sau khi phơi nhiễm từ 2 – 10 ngày, với các biểu hiện tương tự như cúm nhưng tiến triển nặng nhanh chóng:

• Sốt cao (trên 39°C)
• Ớn lạnh, đau đầu, đau cơ
• Ho khan hoặc ho có đờm, có thể lẫn máu
• Khó thở
• Đau ngực khi hít sâu
• Buồn nôn, nôn hoặc tiêu chảy
• Lú lẫn hoặc thay đổi ý thức, đặc biệt ở người già

Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến suy hô hấp, tổn thương thận, nhiễm trùng huyết.

⸻

4. Đối tượng nguy cơ cao

Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh Legionnaire, nhưng nguy cơ cao hơn ở các nhóm:

• Người trên 50 tuổi
• Người hút thuốc lá hoặc từng hút thuốc
• Người có bệnh nền như tiểu đường, bệnh phổi mạn tính (COPD), suy thận
• Người ghép tạng, dùng thuốc ức chế miễn dịch
• Bệnh nhân ung thư đang điều trị hóa trị
• Người sống trong môi trường sử dụng hệ thống nước công nghiệp lớn, như viện dưỡng lão, bệnh viện, khách sạn

⸻

5. Phòng ngừa bệnh Legionnaire

Việc phòng bệnh tập trung vào kiểm soát nguồn vi khuẩn Legionella trong môi trường sống và làm việc:

• Vệ sinh và bảo trì định kỳ hệ thống nước nóng, tháp làm mát, máy lạnh trung tâm
• Diệt khuẩn hệ thống nước bằng clo, ozone hoặc các biện pháp khử trùng khác
• Tránh hít hơi nước từ các thiết bị không đảm bảo vệ sinh như vòi sen cũ, bồn tắm công cộng
• Sát khuẩn bồn chứa nước, nhất là trong bệnh viện, khách sạn, chung cư
• Tăng cường hệ miễn dịch qua dinh dưỡng, lối sống lành mạnh, bỏ thuốc lá

⸻

6. Chẩn đoán bệnh Legionnaire

Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ có thể chỉ định:

• X-quang phổi: để phát hiện tình trạng viêm
• Xét nghiệm nước tiểu: phát hiện kháng nguyên Legionella
• Cấy đờm hoặc dịch phế quản: phân lập vi khuẩn
• Xét nghiệm PCR (sinh học phân tử): xác định DNA của vi khuẩn
• Xét nghiệm máu: kiểm tra tình trạng nhiễm trùng, viêm

Việc chẩn đoán sớm là rất quan trọng để tránh biến chứng nặng, đặc biệt trong 24–48 giờ đầu khởi phát bệnh.

⸻

7. Điều trị bệnh Legionnaire

Phác đồ điều trị chính:

• Kháng sinh đường tĩnh mạch hoặc uống:
• Macrolides (azithromycin, clarithromycin)
• Fluoroquinolones (levofloxacin, moxifloxacin)
• Hỗ trợ hô hấp nếu có suy hô hấp
• Truyền dịch, giảm đau, hạ sốt

Thời gian điều trị:

Kéo dài từ 10 – 21 ngày, tùy theo mức độ bệnh và cơ địa người bệnh.

Theo dõi và chăm sóc:

• Tái khám và chụp lại X-quang sau 1–2 tuần
• Theo dõi chức năng hô hấp, thận, và các dấu hiệu nhiễm trùng huyết

⸻

Kết luận

Bệnh Legionnaire là bệnh viêm phổi do vi khuẩn nguy hiểm nhưng có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện và xử lý sớm. Việc duy trì vệ sinh hệ thống nước, nâng cao sức đề kháng và cảnh giác với các triệu chứng hô hấp bất thường là chìa khóa để phòng tránh bệnh hiệu quả.

⸻

Lưu ý: Khi xuất hiện các triệu chứng giống cúm nhưng không thuyên giảm sau 1–2 ngày, đặc biệt có sốt cao và khó thở, hãy đi khám ngay lập tức để được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời.

⸻