1. Tổng quan về bệnh xơ gan

Xơ gan là tình trạng tổn thương mạn tính của gan, xảy ra khi các tế bào gan bị hủy hoại và thay thế bằng mô xơ (sẹo). Sự hình thành mô sẹo này cản trở dòng máu qua gan, làm giảm chức năng gan theo thời gian. Nếu không được điều trị, xơ gan có thể dẫn đến suy gan, ung thư gan và tử vong.

Gan là cơ quan quan trọng, chịu trách nhiệm giải độc, tổng hợp protein, dự trữ năng lượng và hỗ trợ tiêu hóa. Khi gan bị xơ, các chức năng sống còn này bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

⸻

2. Nguyên nhân gây xơ gan

Xơ gan có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất bao gồm:

• • Viêm gan virus mạn tính (viêm gan B, C)
  • Lạm dụng rượu lâu dài
  • Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD) – thường gặp ở người béo phì, đái tháo đường
  • Bệnh gan tự miễn: cơ thể tự tấn công tế bào gan
  • Bệnh di truyền như Wilson (tích tụ đồng), Hemochromatosis (tích tụ sắt)
  • Tắc nghẽn đường mật mạn tính: do sỏi mật, viêm đường mật
  • Tiếp xúc kéo dài với độc chất: thuốc, hóa chất

⸻

3. Triệu chứng của bệnh xơ gan

Ở giai đoạn đầu, xơ gan có thể không có triệu chứng rõ ràng. Khi bệnh tiến triển, các dấu hiệu thường gặp bao gồm:

• • Mệt mỏi, yếu sức
  • Sụt cân, chán ăn
  • Vàng da, vàng mắt
  • Đau tức vùng hạ sườn phải
  • Cổ trướng (bụng phình to do tràn dịch)
  • Phù chân
  • Xuất huyết dưới da, dễ bầm tím
  • Ngứa da
  • Giảm ham muốn tình dục, rối loạn kinh nguyệt

Trong giai đoạn cuối, bệnh có thể dẫn đến:

• • Lú lẫn, hôn mê gan (não gan)
  • Nôn ra máu do vỡ tĩnh mạch thực quản
  • Nhiễm trùng ổ bụng (viêm phúc mạc do vi khuẩn tự phát)
  • Suy gan toàn bộ

⸻

4. Đối tượng nguy cơ cao mắc xơ gan

• • Người nghiện rượu
  • Người nhiễm viêm gan B, C mạn tính
  • Bệnh nhân béo phì, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường
  • Người có tiền sử gia đình mắc bệnh gan
  • Người tiếp xúc thường xuyên với hóa chất độc hại
  • Người dùng thuốc độc gan kéo dài (thuốc chống lao, methotrexate, amiodarone…)

⸻

5. Phòng ngừa bệnh xơ gan

Việc phòng tránh xơ gan nên bắt đầu từ sớm thông qua các biện pháp:

• • Tiêm phòng viêm gan B, xét nghiệm và điều trị viêm gan B, C nếu mắc
  • Hạn chế rượu bia tối đa hoặc bỏ hẳn
  • Duy trì cân nặng hợp lý, chế độ ăn lành mạnh, tập thể dục đều đặn
  • Tránh dùng thuốc bừa bãi, đặc biệt các thuốc có hại cho gan
  • Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt ở người có yếu tố nguy cơ
  • Thận trọng khi tiếp xúc hóa chất, thuốc trừ sâu, dung môi công nghiệp

⸻

6. Chẩn đoán xơ gan

Bác sĩ sẽ dựa vào:

• • Khám lâm sàng: kiểm tra triệu chứng cơ thể
  • Xét nghiệm máu: chức năng gan (ALT, AST, bilirubin), albumin, INR…
  • Siêu âm bụng, FibroScan: đo độ xơ hóa gan
  • CT scan hoặc MRI gan
  • Sinh thiết gan (trong một số trường hợp cần thiết)

⸻

7. Điều trị bệnh xơ gan

Điều trị xơ gan nhằm mục tiêu:

• • Làm chậm tiến triển của bệnh
  • Ngăn ngừa biến chứng
  • Cải thiện chất lượng cuộc sống

Các hướng điều trị gồm:

a. Điều trị nguyên nhân:

• • Kháng virus với viêm gan B/C
  • Cai rượu hoàn toàn
  • Giảm cân, điều trị rối loạn chuyển hóa nếu gan nhiễm mỡ
  • Điều trị bệnh nền (tự miễn, di truyền…)

b. Điều trị triệu chứng và biến chứng:

• • Thuốc lợi tiểu, chọc dịch nếu có cổ trướng
  • Thuốc giảm áp lực tĩnh mạch cửa
  • Kháng sinh nếu có nhiễm trùng
  • Thuốc nhuận tràng (lactulose) nếu có não gan

c. Ghép gan:

Là phương pháp điều trị cuối cùng cho xơ gan giai đoạn cuối, suy gan nặng không hồi phục.

⸻

Kết luận

Xơ gan là bệnh lý mạn tính nguy hiểm, tiến triển âm thầm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Việc chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và điều trị đúng nguyên nhân là chìa khóa để bảo vệ lá gan và chất lượng cuộc sống của bạn.