Quy trình xét nghiệm ADN

Quy trình xét nghiệm ADN

514

Thứ Hai, 21/10/2023, 22:09 (GMT+7)

Quy Trình Xét Nghiệm ADN: Từ Lấy Mẫu Đến Trả Kết Quả

Trong những năm gần đây, xét nghiệm ADN đã trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Không chỉ được sử dụng để xác định huyết thống (cha – con, mẹ – con…), ADN còn được ứng dụng trong y học, di truyền học, tầm soát bệnh, pháp y và nghiên cứu tổ tiên. Dù mục đích là gì, quy trình xét nghiệm ADN đều phải tuân theo các bước nghiêm ngặt nhằm đảm bảo độ chính xác, tính bảo mật và kết quả đáng tin cậy.

Vậy quy trình xét nghiệm ADN diễn ra như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết từng bước trong bài viết dưới đây.

⸻

 

1. Tư Vấn Trước Xét Nghiệm

Trước khi thực hiện xét nghiệm ADN, người tham gia cần được tư vấn kỹ lưỡng về:

• Mục đích xét nghiệm (huyết thống, pháp lý, cá nhân…)
• Loại mẫu phù hợp
• Quy định pháp lý (đặc biệt với các xét nghiệm có giá trị pháp luật)
• Thời gian trả kết quả và chi phí

Đây là bước quan trọng giúp khách hàng hiểu rõ về dịch vụ, từ đó lựa chọn đúng loại xét nghiệm và có sự chuẩn bị cần thiết.

⸻

2. Lựa Chọn và Thu Thập Mẫu Sinh Học

Các loại mẫu thường dùng:

• Niêm mạc miệng (nước bọt) – dễ thu thập, không xâm lấn, phổ biến nhất
• Tóc có chân tóc – thường dùng khi không thể lấy mẫu nước bọt
• Móng tay/móng chân, máu khô, cuống rốn, bàn chải đánh răng, đầu lọc thuốc lá… (trong trường hợp đặc biệt)

Tùy theo nhu cầu và điều kiện, trung tâm xét nghiệm sẽ hướng dẫn cách lấy mẫu đúng chuẩn hoặc cử nhân viên đến thu mẫu tại nhà.

Lưu ý: Việc lấy mẫu cần đảm bảo vô trùng, tránh lẫn ADN từ người khác, gây sai lệch kết quả.

⸻
3. Niêm Phong – Ghi Nhãn – Gửi Về Phòng Xét Nghiệm

Sau khi thu thập mẫu:

• Mẫu sẽ được niêm phong kỹ lưỡng để đảm bảo tính toàn vẹn.
• Ghi rõ thông tin mã hóa (tránh lộ danh tính người xét nghiệm nếu yêu cầu ẩn danh).
• Gửi về phòng xét nghiệm bằng đường chuyển phát nhanh chuyên dụng hoặc nộp trực tiếp.

⸻

4. Phân Tách và Chiết Tách ADN

Tại phòng lab, mẫu sẽ trải qua quá trình:

• Phân tách tế bào từ mô chứa ADN.
• Chiết tách ADN bằng kỹ thuật sinh học phân tử hiện đại.
• Định lượng ADN để đảm bảo đủ cho phân tích.

Bước này đòi hỏi thiết bị chuyên dụng và quy trình tiêu chuẩn để đảm bảo chất lượng ADN.

⸻
5. Khuếch Đại ADN – Phân Tích Gen

Sau khi có mẫu ADN, kỹ thuật viên sẽ:

• Sử dụng công nghệ PCR (Polymerase Chain Reaction) để nhân bản các đoạn ADN cần thiết.
• Chạy mẫu trên máy giải trình tự gen hoặc điện di mao quản để đọc ra các chỉ số gen đặc trưng (các locus STR – Short Tandem Repeats).
• So sánh các locus giữa những người cần xét nghiệm để xác định mối quan hệ di truyền.

⸻

6. Phân Tích Kết Quả – Đối Chiếu Hệ Gen

Phần mềm chuyên dụng sẽ đối chiếu kết quả ADN giữa các mẫu:

• Nếu số lượng locus trùng khớp đạt mức độ nhất định (thường ≥ 15 loci), mối quan hệ huyết thống có thể xác nhận với độ chính xác từ 99,999% trở lên.
• Nếu không trùng, độ chính xác loại trừ quan hệ huyết thống có thể đạt 100%.

⸻

7. Trả Kết Quả và Giải Thích

Tùy theo gói dịch vụ, kết quả xét nghiệm ADN có thể được:

• Trả bằng văn bản in, PDF online, hoặc trực tiếp tại trung tâm.
• Đính kèm bảng kết quả chi tiết, biểu đồ gen, giải thích mối quan hệ theo chỉ số khoa học.
• Kèm tư vấn từ chuyên viên di truyền học (nếu khách hàng yêu cầu).

Thời gian trả kết quả:

• Nhanh nhất: 4 giờ (xét nghiệm siêu tốc)
• Thông thường: 1 – 2 ngày làm việc
• Trường hợp đặc biệt có thể lâu hơn nếu mẫu khó chiết xuất

⸻

8. Bảo Mật Thông Tin

Toàn bộ thông tin khách hàng và kết quả xét nghiệm được bảo mật tuyệt đối theo quy định của pháp luật. Các trung tâm uy tín đều tuân thủ:

• Không chia sẻ kết quả cho bên thứ ba khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản
• Không lưu mẫu sinh học nếu không có yêu cầu từ khách hàng
• Sử dụng mã hóa dữ liệu và hệ thống lưu trữ an toàn

⸻

Kết Luận

Xét nghiệm ADN là một công nghệ mạnh mẽ, mang lại những thông tin chính xác về mối quan hệ huyết thống và di truyền. Tuy nhiên, để có kết quả đáng tin cậy, khách hàng cần chọn trung tâm uy tín, hiểu rõ quy trình xét nghiệm và tuân thủ các hướng dẫn trong suốt quá trình.

Nếu bạn đang cần xét nghiệm ADN cho mục đích cá nhân hay pháp lý, hãy liên hệ với những đơn vị có phòng lab đạt chuẩn, chuyên viên tư vấn chuyên sâu và chính sách bảo mật rõ ràng.

⸻

GIẢI ĐÁP THẮC MẮC
Xét nghiệm ADN là quá trình phân tích vật liệu di truyền để xác định các thông tin như quan hệ huyết thống, bệnh di truyền, chủng tộc, hoặc đặc điểm sinh học cá nhân.
Rất chính xác. Mức độ chính xác của xét nghiệm quan hệ huyết thống cha – con hoặc mẹ – con thường đạt 99.999% nếu có quan hệ và 100% loại trừ nếu không có quan hệ.
Có nhiều loại như: • Xét nghiệm huyết thống (cha – con, mẹ – con, anh em, ông bà – cháu…) • Xét nghiệm trước sinh (không xâm lấn hoặc chọc ối) • Xét nghiệm gene bệnh lý • Xét nghiệm tổ tiên • Xét nghiệm xác minh danh tính (pháp y, di truyền học cá nhân) ⸻
Phổ biến nhất là máu, niêm mạc miệng (nước bọt hoặc tăm bông ngoáy miệng), ngoài ra có thể dùng: • Tóc có chân tóc • Móng tay, móng chân • Đầu thuốc lá, kẹo cao su, bàn chải đánh răng… (Các mẫu này gọi là mẫu đặc biệt,
Không cần nhịn ăn. Tuy nhiên, nên tránh ăn uống hoặc đánh răng ít nhất 30 phút trước khi lấy mẫu miệng. ⸻
Thông thường: • Kết quả thường: 1–3 ngày làm việc • Kết quả nhanh (hỏa tốc): có thể trong 4–8 giờ • Mẫu đặc biệt hoặc xét nghiệm trước sinh: 5–10 ngày làm việc
Có. Chúng tôi cung cấp bộ kit lấy mẫu tại nhà và hướng dẫn chi tiết cách gửi mẫu. ⸻
Có. Chúng tôi cam kết bảo mật tuyệt đối thông tin khách hàng.
Chỉ khi thực hiện theo quy trình pháp y (có giấy tờ tùy thân, lấy mẫu có chứng kiến, ký xác nhận) thì kết quả mới được công nhận hợp pháp, dùng được trong: • Giải quyết tranh chấp pháp luật • Thủ tục hành chính (hộ tịch, quốc tịch, di trú) ⸻
Tùy loại xét nghiệm và số lượng người tham gia: • Cha – con: từ 2 – 3 triệu đồng • Mẫu đặc biệt/pháp lý: cao hơn từ 1 – 3 triệu • Xét nghiệm trước sinh: có thể từ 10 – 20 triệu đồng
Bạn có thể: • Gọi điện hotline tư vấn: 091 858 2178 • Đăng ký online (web, Zalo, fanpage…) • Đến trực tiếp phòng xét nghiệm hoặc yêu cầu lấy mẫu tận nơi ⸻
Hoàn toàn được, mẫu niêm mạc miệng là phù hợp và an toàn cho trẻ sơ sinh.
Có thể dùng mẫu gián tiếp như tóc, răng, móng… hoặc xét nghiệm với người thân khác (ông nội, anh em ruột…).
Về mặt kỹ thuật là được, nhưng về mặt đạo đức và pháp lý, cần cân nhắc kỹ vì có thể vi phạm quyền riêng tư hoặc luật pháp. ⸻
➤ Là những bệnh phát sinh do bất thường trong gene hoặc nhiễm sắc thể, có thể truyền từ cha mẹ sang con cái.
➤ Không. Một số bệnh di truyền biểu hiện sớm (ví dụ: bệnh xơ nang), số khác chỉ xuất hiện ở tuổi trưởng thành (ví dụ: ung thư vú di truyền do đột biến BRCA1/2).
➤ Hầu hết bệnh di truyền hiện chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể điều trị triệu chứng hoặc làm chậm tiến triển bằng y học hiện đại.
➤ Tùy thuộc vào loại bệnh và cách di truyền (trội/lặn, liên kết giới tính…), con cái có nguy cơ mang gene bệnh, mắc bệnh, hoặc không bị ảnh hưởng. ⸻
➤ Là phương pháp phân tích ADN để xác định các đột biến gene gây bệnh di truyền.
➤ Khi có tiền sử gia đình mắc bệnh di truyền, gặp khó khăn sinh sản, thai bất thường, hoặc để tầm soát nguy cơ bệnh (ung thư, tim mạch…).
➤ Không bắt buộc. Có thể dùng máu, niêm mạc miệng, tóc có chân, nước ối (trước sinh), hoặc mẫu mô.
➤ Độ chính xác rất cao (trên 99%) nếu được thực hiện tại các phòng lab uy tín với công nghệ giải trình tự gen thế hệ mới (NGS). ⸻
➤ Có. Người mang gene lặn hoặc thể khảm vẫn có thể truyền bệnh cho con cái.
➤ Có. Phổ biến là xét nghiệm NIPT (không xâm lấn) và chọc ối/xét nghiệm sinh thiết nhau thai (CVS).
➤ Có thể nếu cả hai đều mang gene bệnh lặn hoặc xảy ra đột biến mới trong quá trình hình thành phôi.
➤ Có. Kỹ thuật chẩn đoán di truyền tiền làm tổ (PGD/PGT-M) giúp chọn phôi không mang gene bệnh khi làm thụ tinh ống nghiệm. ⸻
➤ Là bệnh lý xảy ra khi các tế bào trong cơ thể tăng sinh một cách bất thường, không kiểm soát và có khả năng xâm lấn mô lân cận hoặc di căn sang cơ quan khác.
➤ Do đột biến gene, yếu tố di truyền, tiếp xúc hóa chất độc hại, tia xạ, nhiễm virus (HPV, HBV…), hút thuốc, rượu bia, thực phẩm bẩn, lối sống kém lành mạnh…
➤ Không. Ung thư không phải là bệnh truyền nhiễm, không lây từ người này sang người khác qua tiếp xúc thông thường.
➤ Một số loại ung thư có yếu tố di truyền, như ung thư vú, đại trực tràng, buồng trứng… nhưng không phải tất cả. ⸻
➤ Tùy loại ung thư, nhưng dấu hiệu thường gặp: sụt cân không rõ nguyên nhân, mệt mỏi kéo dài, khối u, chảy máu bất thường, đau kéo dài, thay đổi ở da, ho dai dẳng…
➤ Có. Nhiều loại ung thư có thể tầm soát sớm như ung thư cổ tử cung, vú, gan, đại trực tràng… bằng các xét nghiệm định kỳ.
➤ Cần thăm khám chuyên khoa, làm xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh (CT, MRI, siêu âm), sinh thiết mô… ⸻
➤ Một số loại ung thư có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, nhiều trường hợp chỉ có thể kiểm soát, kéo dài thời gian sống và nâng cao chất lượng sống.
➤ Phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, điều trị nhắm trúng đích, miễn dịch, nội tiết, chăm sóc giảm nhẹ…
➤ Hóa trị không gây đau lúc truyền nhưng có thể có tác dụng phụ như buồn nôn, rụng tóc, mệt mỏi, thiếu máu…
➤ Có. Dù không chữa khỏi, điều trị có thể giúp giảm đau, kéo dài sự sống và cải thiện chất lượng sống. ⸻
➤ Có thể giảm nguy cơ qua lối sống lành mạnh: không hút thuốc, ăn uống điều độ, tập thể dục, tầm soát định kỳ, tiêm ngừa (HPV, viêm gan B)…
➤ Giàu rau xanh, trái cây, chất xơ; hạn chế thịt đỏ, đồ nướng, dầu mỡ; tránh rượu bia, thực phẩm chế biến sẵn.
➤ Có. Hoạt động thể chất thường xuyên giúp giảm nguy cơ mắc nhiều loại ung thư. ⸻
➤ Thể chất, dinh dưỡng, tâm lý, tài chính và tinh thần. Sự đồng hành của gia đình và cộng đồng rất quan trọng.
➤ Lắng nghe, chia sẻ tích cực, đồng hành trong điều trị, không tạo áp lực, động viên tinh thần lạc quan.
➤ Không. Ngày nay nhiều bệnh ung thư có thể chữa khỏi nếu phát hiện sớm, điều trị đúng cách và chăm sóc tốt. ⸻
`